خون / 26 شهریور 1397

سطح بالا یا پایین MPV به چه معناست؟

میانگین مقدار پلاکت خون (MPV[1]) آزمایشی است که میانگین تعداد پلاکت‌های موجود در سلول‌های خونی را اندازه‌گیری می‌کند. پلاکت‌های خونی به ترمیم زخم‌ها و جلوگیری از خونریزی کمک می‌کنند. با این وجود، بالا یا پایین بودن مقدار پلاکت‌ها ممکن است که بیانگر شرایط وخیمی باشند.

در حقیقت، آزمایش MPV جزئی از آزمایش شمارش تعداد سلول‌های خونی (CBC[2]) است که اطلاعات گوناگونی را در رابطه با سلول‌های خونی موجود در بدن مشخص می‌کند.

پلاکت‌ها که ترومبوسیت[3] هم به آن‌ها گفته می‌شود، جزئی از سلول‌های بزرگتری به نام مگاکاریوسیت[4] هستند که در مغز استخوان ساخته می‌شوند.

تست خون MPV چیست؟

در این تست، تعداد پلاکت‌های موجود به ازای هر میکرولیتر خون محاسبه می‌شود و در پایان، میانگین آن به عنوان مقدار محاسبه شده گزارش می‌شود. مقدار مناسب و ایده‌آل تعداد پلاکت، تعدادی بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار پلاکت در هر میکرولیتر است. تعداد پایین پلاکت به عنوان تروبوسیتوپنیا [5] و مقدار زیاد آن نیز با عنوان ترومبوسیتوسیس [6] شناخته می‌شود.

این آزمایش می‌تواند به صورت مجزا و یا به عنوان یکی از آزمایش‌های مربوط به CBC گرفته شود. پزشک زمانی آزمایش MPV را تجویز می‌کند که در بیمار خود، علائمی مبنی بر وجود اختلالی که باعث تاثیر در پلاکت‌های خونی شود تشخیص دهد.

باید انتظار چه چیزی داشت؟

آزمایش MPV از طریق گرفتن خون از رگ دست یا بازو انجام می‌شود. گرفتن نمونه خونی از رگ تنها چند ثانیه به طول می‌انجامد که ممکن است با کمی درد همراه باشد. برخی اوقات در هنگام خون گرفتن و یا کمی بعد از آن، افراد احساس تهوع یا سرگیجه پیدا می‌کنند. با این وجود تنفس عمیق برای آرام کردن بدن در این شرایط کافی است. تکنیسین آزمایشگاه، نمونه خونی را در دستگاه مخصوصی که تعداد پلاکت‌های خونی را می‌شمارد، گذاشته و نتیجه را تهیه می‌کند.

آیا آزمایش MPV ایمن است؟

این آزمایش کاملا ایمن بوده و بروز پیشامدهایی در رابطه با آن، بسیار نادر است. افراد با سابقه اختلالات در زمینه خون‌ریزی، لازم است که سابقه خود را در صورتی که دچار خون‌ریزی شده‌اند با دکتر در میان بگذارند. بسیاری از افراد در هنگام انجام تست، درد کمی احساس می‌کنند.

چه زمانی نتایج را دریافت می‌کنید؟

مدت زمان دریافت نتایج آزمایش متفاوت است. در صورتی که آزمایش مربوط به شرایط اضطراری بوده و یا برای افرادی است که نیازمند عمل جراحی هستند، نتایج آزمایش به سرعت ارائه می‌شود. اما در صورتی که پزشکی درخواست انجام این آزمایش برای بیمار خود داشته باشند، دریافت نتیجه آزمایش عموما چند روز به طول می‌انجامد.

بالا بودن مقدار MPV به چه معناست؟

تعداد بالای پلاکت خون، زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی باعث شود تا مغز استخوان تعداد زیادی پلاکت تولید کند. به شرایطی که علت بالا بودن پلاکت‌ها مشخص نیست، ترومبوسیتوز اولیه یا ضروری شناخته شده و مواقعی که بالا بودن پلاکت خون به جهت عفونت یا سایر شرایط معلوم است، به آن ترومبوسیتوز ثانویه گفته می‌شود.

خطر بالای لخته شدن خون

سطح پلاکت خون در افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته و خون از دست داده‌اند، به طور موقت می‌تواند بالاتر از حد معمول باشد. به طور معمول، لخته شدن خون در افرادی که از مقدار پلاکت زیادی برخوردارند از سایر افراد، آسان‌تر صورت می‌گیرد. اگرچه پلاکت‌های خونی باعث لخته سازی در بخش‌هایی از بدن که دچار خون‌ریزی شده می‌شود، با این حال امکان ایجاد لخته‌های خونی خطرناک نیز توسط پلاکت‌ها در دست یا پا وجود دارد. لخته‌ها امکان مسدود کردن رگ و یا حرکت به سایر اندام‌های بدن را دارا هستند. خطر لخته شدن خون برای افرادی که به علت بیماری قادر به حرکت نیستند بیشتر از افراد سالم است. در این رابطه، افرادی که نیاز به استراحت زیاد دارند، لازم است که سطح پلاکت خونشان به صورت مرتب مورد بررسی قرار گیرد.

شرایط موقت

برخی شرایط می‌تواند به صورت موقت باعث بالا رفتن MPV نسبت به افراد عادی شود. در این شرایط، ممکن است پزشک توصیه کند تا آزمایش، چند روز یا چند هفته دیگر تکرار شود. برخی از شرایطی که میزان پلاکت خون به صورت موقت رشد می‌کند عبارتند از:

بهبود بیماری
ریکاوری بعد از عمل
ریکاوری پس از مصرف زیاد مشروبات الکلی و یا کمبود ویتامین B12
انجام فعالیت‌های شدید ورزشی مثل شرکت در دو مارتون
استفاده از قرص‌های کنترل بارداری

شرایط مزمن و جدی

در صورتی که میزان پلاکت خون فردی به صورت مستمر بالا باشد، ممکن از است برخی شرایط زیر علت آن باشد:

سرطان: سرطان ریه، معده، سینه و تخمدان می‌تواند باعث افزایش تعداد پلاکت شود. علاوه بر آزمایش خون، تصویربرداری و همچنین بافت برداری [7] برای تشخیص سرطان استفاده می‌شود.
کم خونی: مقدار پلاکت افراد دارای فقر آهن یا کم‌خونی‌های نوع همولیتیک[8] ممکن است که از افراد معمولی بیشتر باشد. تست‌های خون تکمیلی می‌توانند در تشخیص نوع کم‌خونی موثر باشند.
اختلالات التهابی [9]: بیماری‌هایی مثل روماتیسم یا بیماری‌های التهابی روده (IBD [10]) که باعث پاسخ سیستم ایمنی بدن می‌شود، می‌تواند که سطح پلاکت خون را افزایش دهد.
عفونت: برخی از عفونت‌ها مثل بیماری سل می‌تواند منجر به بالا رفتن میزان پلاکت خون شود.
اسپلنکتومی[11]: برداشتن طحال به طور موقت باعث بالا رفتن سطح پلاکت خون می‌شود.

پایین بودن مقدار MPV به چه معناست؟

پایین بودن سطح پلاکت خون، باعث می‌شود تا لخته‌سازی برای بدن دشوار شود. در این شرایط، فرد با خطر خون‌ریزی‌های شدید روبرو می‌شود. علت این موضوع گاهی ارثی است و ریشه در خانواده فرد دارد، اما در برخی موارد نیز علت این موضوع نامشخص است. در برخی موارد نیز شرایط پزشکی باعث پایین آمدن سطح پلاکت خون می‌شود.

خطر بالای خون‌ریزی خود به خودی

در صورتی که تعداد پلاکت‌های خون از ۲۰ هزار عدد در هر میکرو لیتر کمتر شود، فرد می‌تواند که به صورت ناگهانی و بدون کنترل، شروع به خون‌ریزی کند. افرادی که دچار این موضوع می‌شوند، ممکن است که به تزریق خون نیاز داشته باشند. همچنین پایین آمدن تعداد پلاکت خون، احتمال مرگ افرادی که به تازگی تجربه آسیب‌دیدگی در طی سانحه و یا جراحی دارند را بالا می‌برد.

عوامل شایع

برخی از علل شیوع پایین بودن سطح پلاکت خون عبارتند از:

ویروس: ویروس‌هایی مثل مونونوکلئوس، HIV، هپاتیت و سرخک باعث کاهش سطح پلاکت خون می‌شود.

دارو: داروهایی مثل آسپرین، کینیدین، آنتی‌بیوتیک‌های حاوی سولفا و برخی از دیورتیک‌ها ممکن است تعداد پلاکت‌ها را کاهش دهد.

سرطان: سرطان‌هایی که به مغز استخوان می‌رسند، توانایی بدن برای ایجاد پلاکت‌های جدید را مختل می‌کنند.

کم‌خونی: نوعی از کم‌خونی که به کم‌خونی آپلاستیک معروف است، باعث کاهش تمامی اجزای سلول‌های خونی می‌شود.

عفونت: عفونت‌های باکتریایی و به خصوص، عفونت‌های خونی سپسیس[12] باعث کاهش سطح پلاکت خون می‌شوند.

اختلالات خودایمنی[13]: بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس[14] و بیماری کرون[15] به دلیل حمله بدن به بافت‌های خود، باعث کاهش پلاکت‌های خونی می‌شود.

شیمی درمانی: شیمی درمانی علاوه بر از بین بردن سلول‌های سرطانی، به بافت‌های اطراف نیز آسیب می‌زند که این کار، تولید پلاکت را برای بدن دشوار می‌کند.

مسمومیت: قرار گیری در معرض برخی از آفت‌کش‌ها می‌تواند باعث آسیب پلاکت‌ها و کاهش آن‌ها شود.

سیروز[16]: سیروز کبدی که عموما به دلیل مصرف بیش از اندازه مشروبات الکلی بوجود می‌آید، می‌تواند تعداد پلاکت‌های خون را کاهش دهد.

خون‌ریزی‌های مزمن: هر گونه اختلالی مثل زخم معده که موجب خون‌ریزی‌های شدید شود می‌تواند پلاکت خون را کاهش دهد.

سن

میزان پلاکت خون با طول عمر رابطه معکوس دارد، یعنی هر چه فرد مسن‌تر می‌شود، میزان پلاکت خون وی نیز کم‌تر می‌شود.. بر همین اساس، کاهش سطح پلاکت خون بدون وجود علائم دیگر، موضوع مهمی نیست.

مرور

تغییر میزان MPV ممکن است به معنی این باشد که فردی دچار بیماری مزمن شده و یا مشکلی در مغز استخوان خود دارد.

در حالت کلی، امکان تشخیص بیماری صرفا بر اساس تعداد پلاکت خونی وجود ندارد. در صورتی که آزمایشات نشان‌دهنده سطح پایین پلاکت هستند، افراد لازم است که برای انجام آزمایشات بیشتر با پزشک مشورت کنند.

توصیه می‌شود که پزشک را در رابطه با هر نشانه و یا علائمی که در خود مشاهده می‌کنید آگاه کرده تا بر اساس تمامی علائم، آزمایش‌های تشیخصی را انجام دهد.

لینک آگهی های پین پست :

https://pinpost.ir/adv

[1] Mean Platelet Blood Volume

[2] Complete Blood Count

[3] Thrombocyte

[4] Megakaryocyte

[5] Thrombocytopenia

[6] Thrombocytosis

[7] Biopsy

[8] Hemolytic Anemia

[9] Inflammatory Disorders