هرآن چیز که لازم است درمورد سکته بدانید (بخش اول)
سکته، همان حمله‌ی مغزی است. و زمانی اتفاق می‌افتد که ذخایر خونی در مغز دچار محدودیت می‌شود. سکته یک حالت پزشکی اضطراری است که به توجهات و رسیدگی‌های پزشکی سریع دارد.
سکته پنجمین علت شایع مرگ و میر در ایالت متحده است. نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر هر ساله به سکته دچار می‌شوند. این یعنی حدودا در هر ۴۰ ثانیه یک نفر.
در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که چرا سکته رخ می دهد و چگونه می‌توان آن‌را درمان کرد، انواع آن و نحوه‌ی پیشگیری از بروز آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
نکات کلی در رابطه با سکته :
در طول یک سکته، مغز به مقدار کافی اکسیژن و موارد مغذی دریافت نمی‌کند، و این موضوع سبب می‌شودکه سلول‌ها بمیرند.
سکته باید هرچه سریع‌تر شناسایی و درمان شود تا آسیب به مغز به حداقل خود برسد.
درمان به نوع سکته بستگی دارد
موثرترین راه برای پیشگیری از سکته، حفظ یک سبک زندگی سالم و درمان علائم خطری که منجر به سکته می‌شود.
سکته چیست؟
همانطور که گفتیم، سکته زمانی اتفاق می‌افتد که ذخایر خونی مغز به پایان رسیده یا محدود می‌شود، از طریق کاهش درونی آن و یا میزان ورودی آن. زمانی که چنین اتفاقی می‌افتد، مغز به میزان کافی اکسیژن و مواد مغذی دریافت نکرده و سلول‌های مغزی شروع به مردن می‌کنند.
در ایالت متحده به طور تقریبی، ۴۰ درصد از افرادی که به دلیل سکته جان خود را از دست داده‌اند،مرد و ۶۰ درصد آن‌ها خانم بوده‌اند.
به استناد موسسه‌ی سلامت آمریکا، مردم آفریقا نزدیک به دوبرابر بیشتر در خطر سکته هستند.
درمان
سکته به دو حالت ایسکمی و خونریزی می‌باشد و هرکدام به دلایل مختلفی ایجاد شده و به شکل متفاوتی درمان می‌شوند.
تشخیص سریع نوع سکته تنها سبب کاهش آسیب به مغز نمی‌شود، بلکه از این جنبه هم اهمیت دارد که ممکن است درمان مناسب برای یک نوع، برای حالت دیگر آسیب‌زا باشد.
سکته‌ی ایسکمی
این نوع سکته به دلیل بسته شدن سرخرگ‌ها می‌باشد و برای درمان آن باید بر بازذخیره کردن و بازگرداندن جریان خون به مغز تمرکز کرد.
درمان با استفاده‌ی دارو شروع می‌شود که لخته ها را از بین برده و از ایجاد سایر ضایعات جلوگیری می‌کند. آسپرین می‌تواند به حالت تزریق فعال‌کننده‌ی پلاسمینوژن بافتی(TPA) مورد استفاده قرار گیرد. TPA موثرترین روش برای از بین بردن لخته‌ها است اما باید تا ۴ و نیم ساعت پس از شروع علائم سکته تزریق شود.
راه‌های فوری شامل تزریق TPA به درون سرخرگ مغز و یا جراحی برای حذف فیزیکی لخته‌ها می‌باشد. تحقیقات همچنان به دنبال یافتن فواید این دو راه می‌گردد.
راه‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند خطرات سکته را کاهش دهد. جراحی درونی کاروتید، شامل جراحی‌ای به منظور باز کردن سرخرگ کاروتید و ازبین بردن هرگونه پلاک و جسمی که سبب بسته شدن سرخرگ شود، انجام می‌گیرد.
به طور مکرر، از آنژیوپلاستی استفاده می‌شود . این روش به این شکل است که بالن‌های کوچکی به سمت سرخرگ بسته شده ارسال کرده و سپس حلقه‌ای درون سرخرگ قرار داده تا باز شود و از بسته شدن مجدد آن جلوگیری شود.
سکته‌ی خونریزی دهنده
سکته‌ی خونریزی دهنده به دلیل نشت خون در مغز بروز می کند. پس درمان باید بر اساس کنترل خونریزی و کاهش فشار مغز انجام شود.
درمان می‌تواند با تزریق دارو به منظور کاهش فشار مغز، کنترل فشار خون، جلوگیری از سروز و جلوگیری از انقباض ناگهانی رگ‌های خونی آغاز شود.
در صورتیکه به فرد رقیق کننده‌ی خون ضد لخته یا ضدپلاک مانند وارفارین یا کلوپیدوژرل داده شده، می‌توان به آن ها داروهای دیگری برای افزایش تاثیر، داده شود و یا تزریق خون برای جبران هدررفت خون انجام شود.
جراحی می‌تواند برای تعمیر و بازسازی هرگونه مشکل در رگ‌های خون که سبب بروز سکته‌ی خونریزی دهنده می‌شود، انجام گیرد. به منظور جراحی می‌توان در ابتدای رگ‌های خونریزی دهنده گیره‌های کوچک و یا حلقه‌هایی قرار داد که سبب توقف خونریزی و جلوگیری از پارگی و از هم گسیختگی رگ می‌شود.
درصورتیکه سکته‌ی خونریزی دهنده به دلیل ناهنجاری سرخرگی سیاهرگی ایجاد شده، و این رگ‌ها در مغز بسیار بزرگ یا عمیق نیستند، می‌توان از جراحی برای خروج آن‌ها استفاده کرد. این رگ‌ها رابط بین سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها هستند که نسبت به سایر رگ‌های خونی راحت تر ضعیف شده و پاره می شوند.
توان‌بخشی
سکته اتفاقی است که باعث تغییر زندگی می‌شود و می‌تواند علاوه بر جسم، روان یک فرد را نیز درگیر کند. پس از یک سکته، یک ریکاوری موفق، شامل درمان و حمایت‌های خاص می‌باشد برای مثال:
گفتگو درمانی: این موضوع به هرگونه مشکلی کمک می‌کند، گفتگوهای سازنده و مفهومی. تمرین، آرامش و تغییر شکل روابط می‌توانند کمک کننده باشند.
درمان‌های فیزیکی: این درمان به فرد کمک می کند تا قدرت حرکت و هماهنگی بدن خود را به دست آورد. نکته اینجاست که فرد فعال بماند، اگرچه این کار در ابتدا بسیار دشوار است.
درمان‌های حرفه‌ای: این درمان به فرد کمک می کند تا توانایی‌ها و فعالیت‌های روزانه‌ی خود را به دست آورد، مانند حمام کردن، آشپزی، لباس پوشیدن، خوردن، مطالعه کردن و نوشتن.
گروه‌های حامی: این گزینه به مشکلات شایع روحی مانند افسردگی می‌پردازد. این مشکلات می توانند پس از گذر از یک سکته در فرد ایجاد شود. بسیاری از افراد این روش را برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و تبادل اطلاعات سودمند می‌دانند.
حمایت دوستان و آشنایان: افرادی که به بیمار نزدیک‌تر هستند باید حمایت ویژه‌ای بعد از سکته، نسبت به فرد داشته باشند. دوستان و آشنایان باید بدانند که حمایت‌های آن ها تا چه اندازه مهم و ضروری است.
توان‌بخشی جزء مهم ترین بخش‌های درمان می‌باشد. با توجهات صحیح و حمایت عزیزان، برگشت به زندگی طبیعی برای فرد امکان پذیر تر خواهد بود و البته مدت زمانی که این موضوع طول می‌کشد به شدن سکته برمیگردد.
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری از سکته شناختن دلایل آن است. و بهترین دستاوردها در تغییر سبک زندگی شامل موارد زیر است:
داشتن یک رژيم غذایی سالم
حفظ وزن سالم و مناسب
ورزش منظم
عدم استفاده از دخانیات
عدم استفاده از الکل یا مشروب
داشتن یک رژیم مغذی به این معناست که این رژيم شامل مقدار زیادی از میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های روغنی و لوبیا باشد. از گوشت قرمز به مقدار بسیار محدود استفاده کنید و خوردن کلسترول و چربی‌های اشباع را محدود کنید. استفاده‌ی حداقلی از نمک به حفظ فشار خون مناسب کمک می‌کند.
دیگر موارد برای کاهش خطر بروز سکته به شرح زیر است:
فشار خون خود را پایین‌تر از حد کنترل نگه دارید
دیابت را مدیریت کنید
توقف ناگهانی تنفس در هنگام خواب( آپنه‌ا) را به سرعت درمان کنید.
همانطور که این تغییرات در سبک زندگی اعمال می شود، پزشک نیز می‌تواند به جلوگیری از سکته به شما کمک کند با تجویز برخی داروهای ضد لخته و ضد پلاک.
بعلاوه، جراحی سرخرگ می‌تواند پیش از بروز موارد جدی سکته، انجام گیرد، البته روش‌های دیگر نیز در حال بررسی می‌باشد.
-
نویسنده مطلب