استاتین‌ها(عوارض جانبی، مصارف و خطرات)

استاتین‌ها(عوارض جانبی، مصارف و خطرات)

استاتین‌ها گروهی از داروها هستند که برای کاهش سطح کلسترول خون استفاده می‌شوند. آن‌ها این کار را با فعال‌سازی آنزیمی در کبد انجام می‌دهند که برای ساخت کلسترول لازم است.

کلسترول  برای سلول‌های طبیعی و عملکرد بدن ضروری است اما میزان زیاد آن می تواند سبب بروز آترواسکلوروزیس شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که پلاک‌های کلسترولی در سرخرگ‌ها، مانع حرکت خون در آن‌ها می‌شود.

استاتین، با کاهش سطح کلسترول  خون خطر درد قفسه‌ی سینه(آنژین)،‌ حمله‌ی قلبی و سکته را پایین می‌اورد. در اینجا ما به چگونگی عملکرد استاتین، افرادی که آن را مصرف می‌کنند و  خطرات احتمالی و فواید آن خواهیم پرداخت.

اطلاعات پایه و کلی درمورد استاتین:

استاتین برای کاهش سطح کلسترول  خون مرود استفاده قرار می گیرد.

استاتین عملکرد خود را با محدود کردن آنزیمی به نام HMG-CoA رودوکتاز انجام می‌دهد.

افرادی با بیماری آتروما، دیابت و سابقه‌ی خانوادگی حمله‌ی قلبی اغلب از استاتین استفاده می‌کنند.

افرادی با بیماری کبدی حتما باید پیش از استفاده از استاتین، درمورد فواید و خطرهای آن با پزشک خود مشورت کنند.

استاتین‌ چیست؟

استاتین ها نوعی از داروها هستند که با متوقف کردن فعالیت یک آنزیم کبدی سبب کاهش ساخت کلسترول  می‌شوند. انواع استاتین شامل:

آترووااستاتین

سریوااستاتین

فلووااستاتین

لووا استاتین

موااستاتین

پیتاوااستاتین

پراوا استاتین

روسوااستاتین

سیموا استاتین

آتوروا استاتین و روسوااستاتین از قوی‌ترین آن‌ها و فلووااستاتین ضعیف‌ترین آن‌ها هستند. این داروها با برند‌های مختلفی عرضه می‌شوند:

Lipitor (atorvastatin)

Pravachol (pravastatin)

Crestor (rosuvastatin)

Zocor (simvastatin)

Lescol (fluvastatin)

Vytorin (a combination of simvastatin and ezetimibe)

عوارض جانبی

بیشتر کسانی که از استاتین استفاده می‌کنند عوارض جانبی کم و یا هیچ عارضه‌ی جانبی نخواهند داشت. برخی از این عوارض جانبی شامل:

سردرد

احساس گز گز و سوزن سوزن شدن

درد شکم

نفخ

اسهال

احساس بیماری

جوش

بعضی از داروهای استاتین ممکن است به حافظه آسیب بزنند، دو استاتین مورد استفاده و معمول یعنی پراوااستاتین( پراواکول) و آتوروا استاتین( لیپیتور) طبق مطالعات بر حیوانات معلوم شد که بر توانایی شناسایی و کار حافظه اثر منفی می‌گذارند.

استاتین‌ها ممکن است خطر ابتلا به آب مروارید را نیز افزایش دهند. یک گروه تحقیقاتی گزارش کرد که استفاده از استاتین خطر ابتلا به آب مروارید تا ۲۷ درصد افزایش می‌دهد.

دو عارضه‌ی جانبی بسیار مهم که البته به ندرت رخ می‌دهند، شامل نارسایی کبد  و آسیب به ماهیچه‌ی اسکلتی می‌باشد.

آسیب ماهیچه به شکل درد ماهیچه‌ها است که اغلب زمانی رخ می‌دهد که نوع استاتین مصرفی تغییر می‌کند. در موارد نادر هم یک نوع شدید از میوپاتی به نام رابدومیولوزیز ممکن است ایجاد شود.

رابدومیولوزیز چیست؟

رابدومیولوزیز با درد ماهیچه شروع می‌شود و تا حدی از وخامت پیش می‌روند که فرد بیمار در نهایت دچار ازکار افتادن ماهیچه‌ها و نارسایی کلیه و حتی مرگ خواهند شد.

این حالت بیشتر زمانی رخ می‌دهد که استاتین به همراه سایر داروهایی استفاده شود که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند و یا سطح استاتین را در خون بالاتر می‌برند.

چه کسانی نباید از استاتین استفاده کنند؟

افرادی با بیماری‌های کبدی پیش از شروع استفاده از استاتین باید درمورد فواید و خطرات استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنند. درصورتیکه بیماری کبد  ثابت و مضمن است ممکن است استفاده از مقداری از استاتین، سودمند باشد.

در صورتیکه بیماری کبدی درحال پیشرفت است، استفاده از استاتین توصیه نمی‌شود.

اگر بیماری کبدی درحالی که ثابت است ممکن است پیشرفت‌هایی هم داشته باشد،‌ لازم است که با پزشک خود مشورت کنید تا میزان مناسب این دارو را برای شما تجویز کند تغییر دارو ویا توقف استفاده از استاتین نیز ممکن است به صلاح دید پزشک تجویز شود.

همچنین خانم های باردار یا شیرده یا کسانی قصد دارند باردار شوند نباید از استاتین استفاده کنند. به طور کلی کسانی که از استاتین استفاده می‌کنند نباید آن را با مواد زیر مخلوط کنند:

محدودکننده‌های پروتئاز( برای درمان ایدز)

اریترومایسین

ایتراکونازول

کلیترومایسین

دیلتیازم

ورپامیل

داروهای فیبرات( به خصوص آن‌هایی که سبب کاهش سطح LDL می‌شوند)

کسانی از استاتین ها استفاده می ‌کنند باید از مصرف مرکبات و آب مرکبات خودداری کنند به این علت که سبب برهمکنش‌های خطرناکی می شوند.

عملکرد

استاتین‌ها فعالیت آنزیمی به نام HMG-CoA رودوکتاز را محدود می‌کنند. این آنزیم ساخت کلسترول  در کبد  را کنترل می کند. دارو این آنزیم را متوقف کرده و در نتیجه روند ساخت کلسترول  را کاهش می دهد.

افرادی که کلسترول  زیر ۵ میلی مول در لیتر دارند، به ندرت برای درمان از استاتین استفاده می‌کنند. در صورتیکه دارو اثر نکند، میزان آن را افزایش می دهند.

درمان با استاتین‌ها حتی بعد از زمانی که کلسترول  به اندازه‌ی استاندارد خودش رسید نیز ادامه می‌یابد تا بر علیه آترواسکلوروزیس محافظت به عمل بیاید.

چه کسانی از استاتین استفاده می‌کنند؟

استاتین را می‌توان در موارد زیر تجویز کرد:

بیماری‌های مربوط به آتروما مانند بیماری‌های قلبی، سکته و آترواسکلوروزیس

دیابت‌هایی که در آن‌ها خطر ابتلا به بیماری‌های مربوط به آتروما افزایش میابد.

در صورتیکه سطح کلسترول LDL ۱۹۰ در دسی لیتر و یا بیشتر باشد.

خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی ۷ونیم درصد یا بیشتر باشد.

سطح بالای کلسترول  شایع‌ترین دلیل استفاده از استاتین است اما داروها همچنین با جلوگیری از بروز آترواسکلوروزیس خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را نیز کاهش می دهند.

پلاک‌‌ها در آترواسکلوروزیس می‌توانند حتی زمانی که کلسترول  خون پایین هست نیز ایجاد شوند. در صورتیکه استاتین ممکن است برای درمان افرادی که به آرترواسکلوروزیس مبتلا هستند و با احتمال ابتلا به آن در آنان بالاست نیز استفاده شود. حتی اگر کلسترول  خون آن‌ها بالا نباشد.